Prisoner's dilemma - dylemat więźnia

Dylemat więźnia to swego rodzaju paradoks występujący w teorii gier. Dziś rozważania w temacie: Prisoner’s dilemma – dylemat więźnia

Prisoner’s dilemma – dylemat więźnia

Założenie: obie osoby myślą racjonalnie i działają w swoim dobrze pojętym (egoistycznym) interesie. Podejmują decyzję doprowadzającą do wyniku mniej dla nich korzystnego. Jeśli by działaliby w oparicu o zasadę współpracy, wynik ich zachowań byłby lepszy na obu stron. To jest właśnie ów dylemat.

Paradoks ten uwidacznia, że strategia konfliktu przeważa nad strategią pokojową.

Dylemat więźnia został wymyślony przez matematyków: Melvin Dreshera i Merrill Flood w roku 1950. Natomiast Albert Tucker jako pierwszy użył tej nazwy. W klasycznej formie dylemat ten przedstawiany jest następująco:

Dwóch podejrzanych zostało zatrzymanych przez policję.

Policja, nie mając wystarczających dowodów do postawienia zarzutów, rozdziela więźniów i każdemu z osobna przedstawia tę samą ofertę -> “zeznawaj”.

Opcje są następujące:

Jeśli będzie zeznawać przeciwko drugiemu, a drugi będzie milczeć, to zeznający wyjdzie na wolność, a milczący dostanie dziesięcioletni wyrok.

Jeśli obaj będą milczeć, obaj odsiedzą 6 miesięcy za inne przewinienia.

Jeśli obaj będą zeznawać, obaj dostaną pięcioletnie wyroki.

Każdy z nich musi podjąć decyzję niezależnie i żaden nie dowie się czy drugi milczy czy zeznaje, aż do momentu wydania wyroku.

Zakładając egoistyczne nastawienie obu więźniów i dbanie o swój interes przy jednoczesnym lekceważeniu korzyści drugiego więźnia, zazwyczaj zwyciężą strategia “zeznawaj/zdradzaj”. Celem każdego więźnia jest skrócenie swojego wyroku. Jednak w efekcie zastosowania strategii “zeznawaj/zdradzaj” przez obu, wynik dla nich jest zdecydowanie mniej korzystny niźli w sytuacji gdyby stosowali się do zasady “milcz“.

Klasyczny przykład prisoner’s dilemma to oczywiście sytuacja z dwoma zatrzymanymi podejrzanymi. Jednak dylemat ten występuje dużo częściej niż tylko w firmach kryminalnych. Zauważyć go można m.in. w:

polityce (zimna wojna)
biznesie (działania reklamowe konkurencyjnych firm)
sporcie (doping)

Nawet obecnie, kiedy Wielka Brytania i Unia Europejska negocjują warunki, na jakich GB wyjdzie z Unii, nie obcy jest im dylemat, czy maksymalizować interesy własne, czy też wypracować rozwiązanie optymalne dla obu stron.